Hoe kijken scholieren naar burgerschap op school?

De populariteit van het begrip zorgt ervoor dat de term “burgerschap” vele invullingen krijgt. Voor sommigen gaat het om “het braaf volgen van de regels en wetten”, anderen zien het als “een oproep om actief deel te nemen aan de samenleving” of “om kritisch te leren denken en kijken naar de eigen identiteit”. Scholieren verwachten dat de school werkt aan burgerschap. We vatten alvast de belangrijkste eisen samen. 

Scholieren verwachten een geïntegreerde aanpak van burgerschap op school. Niet beperkt tot één vak of een projectweek, maar een plan voor de hele leef- en leeromgeving. Leerkrachten in verschillende vakken werken aan kennis over burgerschap, vaardigheden en de attitudes die nodig zijn om een actieve burger te zijn. Het is dan ook een kerntaak van het onderwijs om jongeren voor te bereiden op een volwaardige deelname aan het maatschappelijk leven. Daarbovenop zijn er ook veel kansen om buiten de schoolmuren over burgerschap te leren.

De directie en het schoolteam moeten een schoolklimaat creëren waarin leerlingen alle kansen krijgen om actief bij te dragen aan de leef- en leeromgeving op school, waarin zij goed geïnformeerd zijn, kunnen meedenken, -beslissen en –werken. Toekomstige leraren kunnen in hun opleiding uitgedaagd worden om dit in hun stagelessen te verwerken. Tijdens hun loopbaan kunnen leerkrachten zich verder verdiepen in het thema via bijscholingen en via de pedagogische begeleidingsdiensten. Directies moeten de kans krijgen om zich te professionaliseren rond het thema.

Leerlingen moeten al deze kansen om te participeren ook (kunnen) grijpen. Dit is meteen ook een “call to action” voor alle scholieren: jullie hebben rechten, dus eis ze op! Scholieren zijn nog te weinig betrokken bij het beleid van de school en voelen weinig enthousiasme om later deel te nemen aan het politieke leven. Klassen en scholen moeten democratisch worden georganiseerd. Alle scholieren informeren op regelmatige tijdstippen over wat hen aanbelangt en hen mee laten nadenken zijn belangrijke pijlers van participatie. De directie en het schoolteam moeten werken aan een open klimaat waarbinnen alle thema’s bespreekbaar zijn.

Ontdek het volledige standpunt en enkele inspirerende praktijkvoorbeelden.