Onderwijs in coronatijden: scholieren geven aandachtspunten voor blended leren

04 mrt 2021

De uitbraak van het coronavirus gooide het onderwijs stevig door elkaar. Scholen moesten voor het eerst aan de slag met afstandsonderwijs. Dankzij de vele experimenten met afstandsonderwijs en blended leren hebben heel wat leerlingen ervaren wat wel en niet goed werkt. VSK bevroeg leerlingen tussen mei en september 2020 over hun ervaringen met afstandsonderwijs. De resultaten van de bevragingen combineren we met inzichten uit de gesprekken met leerlingen voor het advies rond blended leren. Het resultaat zijn 8 aandachtspunten waar een school volgens leerlingen op moet letten om afstandsonderwijs en blended leren goed vorm te geven.

Benut de ervaringen van leerlingen

Betrek je leerlingen op klas -en schoolniveau bij het inrichten, evalueren en bijsturen van blended leren op school. Vraag feedback aan leerlingen, monitor goed hoe het loopt, ga na waar de hindernissen liggen en hoe deze met kleine aanpassingen kunnen worden opgelost. Benut hun ervaringen om onderwijs samen beter te maken. 

Ben je directeur?

Ben je leerkracht? Ga aan de slag met de feedbacktool

Geef autonomie aan leerlingen en maak werk van zelfredzaamheid

Gebruik de kansen die er in afstandsonderwijs liggen om leerlingen meer autonomie te geven. Kopieer een gewone lesdag op school dus niet naar een online dag. Thuiswerk organiseren we ook anders dan op kantoor. Geef leerlingen kansen om op hun eigen tempo te werken, zelf te bepalen in welke volgorde ze taken afwerken, en wanneer ze even pauze nemen, ... Dat motiveert!

Dat betekent uiteraard niet dat je hen aan hun lot moet overlaten. Jezelf motiveren om aan de slag te gaan, is niet evident en je eigen werk plannen vraagt heel wat zelfredzaamheid. Leerlingen vragen aan de school om hen daarin te ondersteunen en hen de nodige competenties aan te leren.

> Zelfsturing op afstand: 8 tips

Geef leerlingen feedback en zorg voor interactie

Om te leren hebben leerlingen nood aan ondersteuning door hun leerkrachten. Ze willen voldoende inhoudelijke feedback op de opdrachten die ze zelfstandig verwerken. Leerlingen willen weten wat ze goed deden en hoe ze het volgende keer beter kunnen doen, zodat ze echt iets kunnen bijleren. Ook terugkoppeling in de klas zorgt voor een meerwaarde. Zo ontstaat er een zinvolle verbinding tussen afstands- en contactonderwijs en weten leerlingen beter of ze mee zijn.

Scholieren geven daarnaast aan nood te hebben aan variatie in werkvormen en opdrachten, en interactie met leerkrachten en leerlingen, tijdens het afstandsonderwijs en in de klas. Leerlingen willen vragen kunnen stellen over de leerstof. Zet in op laagdrempelige kanalen zodat ze die hulpvragen kunnen en durven stellen.

Beperk de werkdruk en zorg dat taken haalbaar zijn 

Een te hoge taaklast is een grote valkuil bij afstandsonderwijs, en nefast voor de motivatie van leerlingen. Het bewaken van de taaklast gebeurt best op vak- en klasniveau.

  • Vakleerkrachten maken een zorgvuldige inschatting van de leerstof en opdrachten waarmee leerlingen zelfstandig aan de slag gaan. Een tijdsinschatting kan leerlingen helpen bij het plannen van hun werk. Regelmatig afstemmen met de leerlingen en bijsturen waar nodig blijft daarbij wel een absolute noodzaak.
  • Een coördinerende leerkracht zoals een titularis behoudt het overzicht en bewaakt de hoeveelheid huiswerk, taken en toetsen op klasniveau.

Zorg voor overzicht en duidelijkheid over de vakken heen

Om afstandsonderwijs te laten werken, verwachten leerlingen coördinatie tussen leerkrachten. Duidelijke afspraken over deze elementen kunnen leerlingen al een heel eind verder helpen:

  • Communicatie: waar en wanneer kunnen leerlingen taken terugvinden? Een gestroomlijnde manier van communiceren en één duidelijke plek voor de opdrachten van het afstandsonderwijs.
  • Deadlines: wanneer en hoe moeten taken worden ingediend?
  • Hulp: waar kunnen leerlingen hulp vinden? Hoe en wanneer zijn leerkrachten bereikbaar voor vragen?
  • Feedback: wanneer en hoe krijgen leerlingen feedback op de taken die ze zelfstandig hebben verwerkt?
  • Workload: wie behoudt het overzicht? Een coördinerend leerkracht zoals de titularis zorgt ervoor dat de combinatie afstandsonderwijs en contactonderwijs haalbaar blijft, en monitort de workload met leerlingen en leerkrachten. 
  • Aanspreekpunt: bij wie kunnen leerlingen terecht? Loopt het niet zo goed of wordt het te veel? Zorg ervoor dat leerlingen een kanaal en een manier hebben om dat op tijd te signaleren, bij de vakleerkracht zelf, een titularis of een leerlingenbegeleider.  

Zet digitale tools zinvol in en maak werk van digitale competenties

Digitaal leren betekent heel wat nieuwe werkvormen. Leerlingen appreciëren de variatie aan tools op voorwaarde dat die zinvol worden ingezet. Niet elke tool werkt voor alles. Het is belangrijk dat leerkrachten de juiste keuze van tools maken, en die afstemmen op de doelen die ze willen bereiken. 

Uiteraard vereist goed afstandsonderwijs van zowel leerlingen al leerkrachten de nodige digitale competenties. Blijvend inzetten op ondersteuning van leerlingen, en professionalisering van en uitwisseling tussen leerkrachten is daarbij essentieel.

Maak ruimte voor verbinding

De laatste maanden steekt de zorg rond welbevinden bij afstandsonderwijs steeds meer de kop op. Leerlingen ervaren heel wat druk en stress, hebben weinig kansen om echt te ontspannen en missen sociaal contact. Veel aandacht ging naar het bijwerken van de leerachterstand. Maar een valkuil is om het zo vol en efficiënt te organiseren dat er geen ademruimte meer is en vooral geen tussenruimte bestaat om ook even bij elkaar te binden. Scholieren raken zo hun motivatie kwijt.

Haal de druk er dus wat vaker af, en geef meer aandacht aan sociale verbinding tussen leerlingen en met leerkrachten. 

> Met deze 4 tips verhoog je het welbevinden van je leerlingen bij afstandsonderwijs
> Zorg voor meer sfeer op school met onze pandemiepret-fiches!
> Bestrijd sufheid in je afstandsles met deze verfrissende tips van leraren.
> Werken aan motivatie en welbevinden van leerlingen: hier vind je inspiratie en lesmateriaal
> Ga aan de slag met een groeigesprek rond welbevinden, motivatie én leerwinst

Houd rekening met alle leerlingen en zorg dat iedereen mee is

Het is belangrijk om een extra inspanning te leveren om na te gaan of alle leerlingen mee zijn. Hebben de leerlingen de juiste informatie gevonden? Weten ze wat ze moeten doen en kunnen ze verder? Maar ook: hebben leerlingen het nodige materiaal om thuis aan de slag te gaan? Krijgen leerlingen met specifieke zorgnoden de nodige ondersteuning? Leerlingen die thuis het juiste materiaal, de nodige ondersteuning, of de competenties missen om zelfstandig aan de slag te gaan, komen op dit moment niet altijd tot leren. Zorgen dat alle leerlingen mee zijn is, ook in een coronacrisis, een basistaak van elke school.

Lees hier het advies over blended leren en ontdek de concrete praktijkvoorbeelden

Reacties